محاکمه اتحادیه کمونیست‌های ایران (سربداران) - کیفرخواست
پس از گذشت 34 سال، شبکه مستند صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران از 26 دی تا 21 بهمن و در 22 قسمت پیاپی، دادگاه اعضای اتحادیه کمونیست‌های ایران را که در بهمن 1361 برگزار شده بود، پخش کرد. این جلسات را، اسدالله لاجوردی به عنوان دادستان انقلاب، محمدی گیلانی به عنوان قاضی دادگاه انقلاب (حاکم شرع) اداره می کنند. در برخی از جلسات، سید حسین موسوی تبریزی، دادستان کل انقلاب اسلامی نیز در کنار آن ها حضور دارد.
در این جلسات که در حسینیه زندان اوین برگزارشده است، علاوه بر 21 نفر به عنوان متهم، در جایگاه تماشاچیان، از سویی خانواده های اعضای اتحادیه کمونیست ها و از سوی دیگر گروهی از مردم که به عنوان خانواده های شهدا و یا مردم شهر آمل و یا برادران و خواهران حزب اللهی و... معرفی می شوند، حضور دارند. در چند جلسه از دادگاه به برخى از اين افراد براي رد گفته هاي متهمين، به عنوان شاهد اجازه صحبت داده مي‌شود. تمامی کسانی که محاکمه‌شان پخش شده است، به جز نسرین جزایری، ساعت 9 شب 15 بهمن 1361 در آمل تیرباران شدند. گفته هاى برخي منابع حاكي از آن است كه نسرين جزايرى نيز اعدام شده است.
براساس آن‌چه در این مجموعه می‌بینیم، هیچیک از متهمان وکیل ندارند. موازین دادرسی منصفانه و رعایت حقوق متهمان به شکلی آشکار نقض می‌شوند. قاضی دادگاه و دادستان انقلاب در موارد متعدد اعلام می‌کنند که حکم محکومیت و اعدام (سربه‌دار شدن) آنها پیشاپیش صادر شده و این دادگاه فقط برای این است که مردم در جریان اقدامات آنها قرار بگیرند. متهمانی که به اندازه کافی علیه خود، سربداران و کمونیسم انزجار و توبه خود را ابراز ندارند، با ابراز نارضایتی آشکار محمدی گیلانی مواجه می شوند. اما شهادت خانواده‌های اعضای اعدام شده اتحادیه کمونیست‌ها حاکی از آن است که زندانیان تحت شکنجه‌هایی بسیار شدید قرار گرفته بودند. با اینکه تمامی محاکمه شوندگان، به درجات مختلف، ابراز ندامت می‌کنند، اما هیچیک از آنها مشمول تخفیف مجازات و رهایی از مرگ نشدند.
اتحادیه کمونیست‌های ایران سازمانی مارکسیست لنینیست مائوئیست بود که اعتقاد به مشی مسلحانه داشت. این سازمان در سالهای 57 تا 60 از بسیاری از سیاست‌های جمهوری اسلامی از جمله اشغال سفارت آمریکا و ادامه جنگ ایران و عراق پشتیبانی کرد و آن را مردمی و انقلابی می‌دانست. با این همه، پس از سرکوب وسیع مخالفان سیاسی در خرداد 1360 به این نتیجه رسیدند که انقلاب از مسیر خود منحرف شده و کودتا اتفاق افتاده است. حدود صد نفر از اعضای این اتحادیه، در اوائل پاییز 1360 به جنگل های اطراف آمل رفتند و تلاش کردند تحت نام "قیام آمل" و با جنگ با نیروهای دولتی، این شهر را در کنترل خود دربیاورند و از آنجا انقلاب دیگری را آغاز کنند. این تلاش از سوی نیروهای سپاه پاسداران به شدت سرکوب شد و تعداد زیادی از اعضای سربداران کشته و یا دستگیر، و بعدها زندانی و اعدام شدند.
این ویدئوی یک ساعته، دومین قسمت این مجموعه است که روز 27 دی 1394، ساعت 7 بعد از ظهر از شبکه مستند صدا و سیما پخش شده است. در این قسمت، اسدالله لاجوردی کیفرخواست کلی پرونده اتحادیه کمونیست‌های ایران را قرائت می‌کند.